Vẻ đẹp kiến trúc cổ Đà Lạt trong sương sớm. Ảnh: Phú Khánh

• TỪ TÌNH YÊU CỦA CƯ DÂN XỨ NGÀN HOA

Đà Lạt về đêm lung linh, huyền ảo, như chìm đắm trong giai điệu nhạc nhẹ nhàng, du dương, trầm bổng, không gian như lắng lại để những tâm hồn đồng điệu cất tiếng. Địa chỉ 15 Lê Hồng Phong lâu lắm rồi mới có dịp đón nhiều khách như thế, khách đến để thưởng thức âm nhạc và tham dự triển lãm ảnh nghệ thuật chuyên đề “Những sắc màu thành phố ngàn hoa”. 50 tác phẩm với những góc máy khác nhau, 5 bộ ảnh với 5 chủ đề như những mảng màu tươi sáng vẽ nên một bức tranh Đà Lạt lung linh. Các nghệ sĩ nhiếp ảnh là những người đã nhiều năm qua miệt mài ngày đêm hướng ống kính vào mọi góc cạnh thiên nhiên, đời sống của xứ sở mộng mơ, mong muốn níu giữ từng khoảnh khắc tươi đẹp của Đà Lạt.

Đây chính là sự giao thoa hài hòa giữa cái đẹp về nghệ thuật, cái đẹp về ngôn từ và cái đẹp về giai điệu, hơn hết là sự gặp gỡ giữa những người có cùng tình yêu với Đà Lạt. Từ năm 1989, ông Nguyễn Văn Tâm đã đến Đà Lạt, ngay từ lần đầu tiên ông đã phải lòng đô thị trên cao nguyên. 3 năm trước, ông chọn Đà Lạt để định cư, an dưỡng tuổi già. Triển lãm "Những sắc màu thành phố ngàn hoa" gợi cho ông về miền ký ức đẹp. Với ông Tâm, mỗi bức ảnh tại triển lãm đều thể hiện tinh thần sáng tạo tỉ mỉ, công phu của tác giả, chính vì thế nó mới toát lên được cái “thần” của Đà Lạt. Ông Nguyễn Văn Tâm chia sẻ: "Thật sự mà nói thì tôi rất cảm động với những bức ảnh mà toát được tất cả chất, và văn hóa của người Đà Lạt". 

Đà Lạt nên thơ trữ tình, điều đó không cần phải bổ sung thêm, thế nhưng 50 khoảnh khắc cho khán giả 50 cảm xúc khác biệt, dù là phong cảnh hay hoạt động sản xuất đều bắt được cái hồn cốt của Đà Lạt. Có một điều ít người để ý, đó là Đà Lạt không chỉ có cảnh đẹp, trong quá trình vận động, những tồn tại, bất cập khó mà tránh khỏi. Phường 11, Phường 12 từ góc nhìn trên cao nhà kính bao phủ một vùng rộng lớn, mảng xanh đô thị biến mất dành chỗ cho tư duy nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao. Xét theo khía cạnh kinh tế thì rõ ràng là hiệu quả nhưng từ tầm nhìn phát triển bền vững thì chưa hẳn. Nhiếp ảnh gia Nguyễn Tất Thắng có lẽ là người nhận thấy điều này rõ hơn ai hết, bộ sưu tập ảnh flycam của anh làm nức lòng khán giả, thế nhưng vẫn có những trăn trở ẩn đằng sau những đứa con tinh thần. Ảnh trên cao thì ai cũng nghĩ là một toàn cảnh, đại cảnh chung chung, nhưng khi đi vào từng khu vực cụ thể thì ảnh trên cao là góc nhìn mà cơ quan chức năng sẽ thấy cái xấu nó lộ rõ nhất, khi nhìn thấy mà điều chỉnh thì nó lại đẹp. Đồng quan điểm trên, nhiếp ảnh Đặng Văn An khẳng định, Đà Lạt đã mất đi nhiều mảng xanh vốn có, khẩu hiệu “rừng trong thành phố, thành phố trong rừng” gần đây ít được nhắc đến. Theo ông An, nguyên nhân chủ yếu là do tốc độ đô thị hóa cùng với việc mở rộng diện tích nông nghiệp khiến cho cây xanh thưa dần, ông hy vọng, chính quyền thành phố, người dân thực sự nghiêm túc trong giữ gìn cảnh quan, cùng chung tay trồng thêm cây để sớm khôi phục, trả lại không gian xanh cho Đà Lạt. 

• ĐẾN SỰ CẢM MẾN CỦA NHỮNG LỮ KHÁCH

Tình yêu như nhịp cầu kết nối những trái tim đồng cảm. Có cùng sở thích xê dịch, khám phá, cùng dành cho miền đất lạnh tình cảm thương mến đặc biệt, nhân dịp Festival Hoa Đà Lạt lần thứ X, nhóm bạn gồm các diễn giả về lĩnh vực giáo dục tâm lý, tư vấn quy hoạch từ TP Hồ Chí Minh đã tổ chức buổi chia sẻ bàn tròn với mục đích góp ý, tham vấn về chủ đề Đà Lạt - thành phố sáng tạo, tiếp nối và chuyển mình trong giai đoạn mới. Theo diễn giả Trần Hồ Đại Nghĩa, hiện nay hạ tầng mềm, tức là chính sách của TP Đà Lạt đang chạy theo hạ tầng cứng vì vậy thiếu động bộ và thống nhất trong quy hoạch. Thành phố chọn du lịch và nông nghiệp làm trụ cột kinh tế là đúng nhưng theo diễn giả Nghĩa, thành phố cần bổ sung thêm các lĩnh vực khác. "Để phát triển bền vững lâu dài thì phải bổ sung thêm các trụ cột về văn hóa, giáo dục, âm nhạc; tổng hợp lại, chúng ta sẽ có 5 trụ cột bền vững và sẽ đưa Đà Lạt đi rất là xa, thậm chí là đưa Đà Lạt trở thành mô hình điển hình phát triển ở Việt Nam", diễn giả Huỳnh Hồ Đại Nghĩa phân tích. 

Thời gian gần đây, TP Đà Lạt có những bước chuyển mình, giới trẻ năng động, sáng tạo, kỳ vọng sẽ sớm tiếp cận và bắt nhịp nhanh với sự thay đổi đó. Thế nhưng đây cũng là đối tượng dễ tổn thương nhất, theo diễn giả Lê Thế Hanh, nguyên nhân là do các bạn đang thiếu kĩ năng đặt mục tiêu, kế hoạch cần làm, khả năng ra quyết định trong tương lai sắp tới. Hiện nay, thành phố có nhiều trường đại học, rất cần có một khoa đào tạo về tâm lý để phát triển lĩnh vực này. Theo diễn giả Lê Thế Hanh, mảng này đang còn nhiều tiềm năng chưa được khai thác. “Thứ nhất là họ có thể đến Đà Lạt du lịch, tận hưởng không khí; thứ hai là học thêm, biết thêm kiến thức nâng cao khả năng ứng phó với căng thẳng, như vậy sẽ chữa lành tâm lý tốt hơn. Vì vậy, kết hợp giữa du lịch và giáo dục tâm lý, tôi nghĩ đây cũng là thế mạnh của Đà Lạt”, diễn giả Lê Thế Hanh khẳng định.

Qua khảo sát, nghiên cứu, TP Đà Lạt có nguồn nhân lực khá ổn định, nhất là nhân lực trẻ, đây là lực lượng chính trong quá trình đổi mới, sáng tạo. Theo các chuyên gia, lực lượng trẻ cần sớm trang bị tri thức, kỹ năng để thích ứng với giai đoạn phát triển mới của thành phố cũng như đất nước. Bà Nguyễn Lâm Trâm Anh - giảng viên Khoa Luật, Trường Đại học TP Hồ Chí Minh, cho rằng: "Đối với các bạn trẻ, mình nghĩ bắt đầu hành động ngay từ bây giờ, tức là mỗi người một hành động nho nhỏ thôi nhưng cả xã hội, cả thế hệ trẻ hành động thì sẽ góp lại một sức mạnh tổng hợp tạo nguồn lực mới giúp Đà Lạt phát triển bền vững hơn. Việc các bạn trẻ có thể nắm bắt được kiến thức, kinh nghiệm, trải nghiệm từ nhiều lĩnh vực theo hướng đa ngành, xuyên ngành giúp các bạn có hành trang để tiến bước tốt hơn trong tương lai". 

Đến Đà Lạt, thổi vào Đà Lạt phong cách, quan điểm mới về sáng tạo nghệ thuật phải kể đến anh Nguyễn Trung Hiền và cộng sự. Mỗi dự án, chương trình nghệ thuật do anh Nguyễn Trung Hiền và cộng sự thực hiện đều được thiết kế cẩn thận, tỉ mỉ, công phu, bảo đảm tính mỹ thuật và công năng cao nhất. Bản đồ nghệ thuật Đà Lạt là một trong số đó. Chỉ cần nhìn vào các chi tiết hướng dẫn, màu sắc phối trí bố cục khoa học, logic theo các trục di sản, người xem có thể dễ dàng tìm ra điểm cần đến và di chuyển theo trục Đông-Tây để tham quan Trường Cao đẳng Đà Lạt, trải nghiệm nhà ga Đà Lạt, hồ Xuân Hương. Không phải ai đến Đà Lạt cũng có nhiều thời gian, đi theo chỉ dẫn này sẽ giúp du khách tiết kiệm thời gian nhất. Bản thân tấm bản đồ là một tác phẩm nghệ thuật. Anh Nguyễn Trung Hiền - nhà sáng lập Dự án Phố Bên Đồi, chủ nhân Bản đồ nghệ thuật Đà Lạt cho biết, đây là một sản phẩm liên ngành, trong đó kết hợp với nhà làm đô thị, nhà làm nội dung, nhà làm bản đồ, rồi đồ họa để tạo ra một sản phẩm chung. 

Dù có nhiều dự án được công chúng cũng như giới học thuật đánh giá cao nhưng chủ yếu vẫn đang ở quy mô nhỏ, theo anh Nguyễn Trung Hiền, để thực hiện được những dự án sáng tạo có quy mô lớn hơn, sự nỗ lực của chủ thể sáng tạo là chưa đủ. “Người làm chuyên môn chỉ tập trung làm nghiên cứu sáng tạo, từ tác phẩm mới đến công chúng. Trong quy trình sáng tạo, nếu không có nguồn lực từ phía chính quyền thì rất khó khăn đối với chúng tôi. Như trồng cây lâu năm, chắc chắn cần sự hỗ trợ về truyền thông, chính sách tài chính...”, nhà sáng lập Dự án Phố Bên Đồi phân tích. 

Đà Lạt ngày nay có nhiều thay đổi. Dẫu vậy, thành phố của ngàn thông vẫn giành được nhiều tình cảm của lữ khách, bởi họ thương yêu và mong muốn đóng góp nhiều hơn cho tiến trình xây dựng đô thị phát triển về kinh tế, khoa học, giáo dục; trung tâm du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng cao cấp, du lịch văn hóa di sản tầm cỡ khu vực và quốc tế. Festival Hoa Đà Lạt lần thứ X, diễn ra vào cuối năm 2024 vừa qua cũng là thời điểm tròn một năm TP Đà Lạt vinh dự đón nhận danh xưng Thành phố sáng tạo trong lĩnh vực Âm nhạc của UNESCO. Danh xưng quan trọng này là một cơ hội lớn để Đà Lạt tạo ra sản phẩm mới thu hút khách, thu hút nhà đầu tư, tạo đà hình thành ngành công nghiệp văn hóa, định vị thương hiệu kinh tế đêm, qua đó khai thác hiệu quả tiềm năng, thế mạnh về cảnh quan thiên nhiên, khí hậu, lịch sử và văn hóa con người Đà Lạt. 

Theo dalat.lamdong.gov.vn